Denizli Sosyal Güvenlik Kurumu İl Müdürü Abdullah Mersin, sosyal güvenliğin önemini anlattı. Sosyal güvenliğin vatandaşların hayatları boyunca sağlık hizmeti vermeyi, asgari bir gelir düzeyi sağlamayı ve kişileri risklere karşı korumayı ve bu risklerden doğan zararları gidermeyi amaçlayan sistem olduğunu belirten İl Müdürü Mersin, “Toplumun zor durumda olan bireylerini daha iyi durumda olan kişilerin vicdanına veya yardımına bırakmayarak, toplumsal dayanışmayı kurumsal ve düzenli işler hale getirmekte ve tüm ülke vatandaşlarına hak olarak sunmaktadır” dedi.
“ÇALIŞAN HERKES SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİNE DAHİL OLMAK ZORUNDA”
Çalışanların bu haklarının yerine getirilmediği takdirde yasal yollara başvurma hakkına sahip olduğunu belirten İl Müdürü Mersin, “Çalışmaya başlayan herkes kanunen mutlaka sosyal güvenlik sistemine dâhil olmak zorundadır. Çalışanlar kanunen bu hakkın yerine getirilip getirilmediğini işverenden isteme ve yerine getirilmediği takdirde yasal yollara başvurma haklarına sahiptir. İşverenler gerek kendisini gerekse yanında çalıştırdığı kişileri sosyal güvenlik kurumuna bildirmek zorundadır” ifadelerini kullandı.
“SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİ SİGORTALI ÇALIŞAN KİŞİLERE BİRÇOK FAYDA SAĞLAR”
Sosyal güvenlik sisteminin sigortalı çalışanlara birçok fayda sağladığını vurgulayan Mersin, “Bu faydalar sigortalı çalışan kişinin ve aile bireylerinin sağlık hizmetlerinden yararlanması sigortalı çalışanlara iş kazası, meslek hastalığı, hastalık ve analık hali nedenleriyle çalışamadığı sürelerde maaşının işveren tarafından ödenmeyen kısmını karşılamak üzere geçici iş göremezlik ödeneği ödenmesi, sigortalı çalışanlara iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle kısmen veya tamamen çalışamaz duruma gelmesi halinde sürekli iş göremezlik geliri bağlanması, sigortalının iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle hayatını kaybetmesi halinde hak sahiplerine ölüm geliri bağlanması, sigortalı herhangi bir nedenle sakatlanıp çalışamaz duruma geldiğinde malullük aylığı bağlanması, sigortalı, belli bir yaşa geldiğinde yine prim şartlarını da sağlıyorsa kendisine yaşlılık aylığı bağlanması, Sigortalı öldüğünde eş ve çocukları ile anne ve babasına ölüm aylığı bağlanması, cenaze yardımı ve emzirme ödeneği ödenmesi olarak sıralanabilir. Kayıt dışı istihdam, çalışanların Sosyal Güvenlik Kurumuna hiç bildirilmemesi ya da çalışma gün veya ücretlerinin eksik bildirilmesidir. Yani sigortasız işçi çalıştırma durumunda olduğu gibi, çalışma sürelerinin veya ödenen ücretlerin eksik bildirilmesi de kayıt dışı istihdam olarak değerlendirilmektedir. Çalışanların sigortalı olarak çalıştırılmaları anayasal bir hak olmakla birlikte aynı zamanda hem çalışanlar hem de işverenler açısından bir zorunluluktur. Yani işverenlerin çalışanlarını sigortasız olarak çalıştırma hakları olmadığı gibi çalışan kişilerin de sigortasız çalışmak veya sigortasız çalışmayı istemek gibi bir hakları söz konusu değildir. Bu şekilde çalışmayı isteyen kişilerin sigortasız çalıştırıldığının tespiti halinde işverenlere yönelik yaptırmalar uygulanmakta, işverenler kendilerince kötü niyetli olmamalarına rağmen mağdur olabilmektedir. Özellikle emekli aylığı alan, dul veya yetim aylığı alan, sosyal yardım alan veya bakmakla yükümlü konumunda olan bazı kişilerin sigortasız çalışma konusunda daha istekli oldukları bilinmektedir. Bu kimselerin sigortasız çalışma konusundaki talepleri karşısında işverenlerin yasal yükümlülüklerini yerine getirme bilinciyle ve tespiti halinde mağduriyet yaşamama amacıyla gereken dikkati göstermeleri gerekmektedir" şeklinde konuştu.
“KAYIT DIŞI İSTİHDAM HEM ÇALIŞANA HEM İŞVERENE HEM DE DEVLETE OLUMSUZ ETKİ OLUŞTURUYOR”
Kayıt dışı istihdamın yol açtığı olumsuzluklardan bahseden Mersin, “Kayıt dışı istihdamın toplumun sosyal ve ekonomik değerleri üzerinde birçok olumsuz etkisi bulunmaktadır. Kayıt dışı istihdam, hem çalışanlar ve işverenler hem de devlet açısından birçok olumsuz etkiye yol açmaktadır. Kayıt dışı çalışanlar haklarının hiçbirinden yaralanamamanın yanında işsiz kalması durumunda işsizlik sigortasından faydalanama, ücret ve diğer sosyal haklar konusunda kanunların sağladığı korumadan yoksun olarak daha kötü şartlarda çalışma, ihbar ve kıdem tazminatından yoksun kalma ve yıllık izin, haftalık izin, doğum izni gibi haklardan faydalanamama gibi olumsuzluklarla karşı karşıya kalırlar” dedi.
“KAYIT DIŞI ÇALIŞMADA VERİMLİLİK VE MOTİVASYON AZALIR”
Kayıt dışı işçi çalıştırmanın tespitinde işyerinin kapanmasına kadar uzanan ağır cezalara neden olduğunu vurgulayan sosyal Güvenlik İl Müdürü Mersin, “İşverenler hakkında kayıt dışı işçi çalıştıran işyerlerine yapılacak denetimler ve tespitler sonucu yüksek tutarlarda idari para cezası uygulanır. Bunun sonucunda işyerinin kapanması riski de vardır. Bu işyerlerinin yararlanmakta olduğu sigorta prim teşvikleri durdurulur. Ayrıca devlet ve özel sektör tarafından sağlanan teşvikler ile hibe ve kredi avantajlarından faydalanılamaz. Vergi avantajı sağlayan indirim ve gider yazma gibi avantajlardan yararlanma hakkı da yoktur. Kayıt dışı çalıştıran işyerinde yaşanacak iş kazası ve meslek hastalıkları karşısında devlete ve işçilere karşı ağır idari ve adli yükümlülükler doğar. Kayıt dışı çalışmanın fazla olması haksız rekabete neden olur ve piyasa dengesinin bozulmasına zemin hazırlar. Kayıt dışı çalışmanın yapıldığı işyerinde çalışanların verimliliği ve motivasyonu azalır” şeklinde konuştu.
MERSİN BAŞVURULACAK YOLLARI AÇIKLADI
Bilgi edinme, ihbar ve şikayet yollarını anlatan Mersin, “Çalışanlar, çalışmalarının işverenler tarafından bildirilip bildirilmediğini veya hangi kazanç seviyesinden bildirildiğini PTT’den alacakları e-devlet şifresi ile e-devlet adresinden sorgulama yaparak, 7 gün 24 saat 'Alo 170' Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezini arayarak, telefonun kısa mesaj bölümüne P boşluk TC Kimlik Numarası boşluk Aile Sıra Numarası yazılarak 5502’ye bütün operatörlerden kısa mesaj göndererek veya il ve ilçelerde bulunan tüm sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine başvurarak kısa sürede öğrenilebilirler. Çalışanlar sigortasız çalıştırıldıklarını ya da ücretlerinin veya çalışma sürelerinin eksik bildirildiğini düşündüklerinde, ihbar ve şikayetlerini Sosyal Güvenlik Kurumu’na Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Merkezi 'Alo 170'i 7 gün 24 saat arayarak veya En yakın sosyal güvenlik il müdürlüğü veya sosyal güvenlik merkezine giderek iletebilirler. Ayrıca her türlü istek, şikayet, ihbar, görüş ve öneriler CİMER yani Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezi üzerinden de yapılabilir” ifadelerini kullandı.
