Türkiye'de toplam 3 milyona yakın vergi mükellefinin yaklaşık 1 milyonu basit usulden yararlanıyordu. Resmi Gazete'de yer alan karara göre, büyükşehir belediyesi bulunan illerde ilçe nüfusu 30 bini aşan yerlerde faaliyet gösteren bazı mükellefler, 1 Ocak 2026 tarihinden itibaren basit usulden çıkarılacak. Bu düzenleme, Gelir Vergisi Kanunu'nun ilgili maddelerine dayanıyor ve geçiş süreci vergi daireleri aracılığıyla yönetilecek.
DÜZENLEME KİMLERİ KAPSIYOR?
Yeni karara göre, büyükşehirlerde ilçe nüfusu 30 bini aşmayan yerlerde faaliyet gösterenler bu kapsamdan muaf tutuluyor. Ancak 30 bini aşan ilçelerde emtia imalatı, alım satımı, inşaat işleri, motorlu taşıt bakım onarımı, lokanta ve benzeri hizmet işletmeleri, eğlence istirahat yerleri ile şehir içi yolcu taşımacılığı yapan mükellefler etkilenecek. Bu gruplar arasında taksiciler, minibüsçüler, tamirciler ve kuyumcular ön plana çıkıyor. Etkilenen mükellef sayısı yaklaşık 1 milyona yaklaşıyor ve geçiş zorunlu olarak uygulanacak.
GERÇEK USULDEKİ YENİ YÜKÜMLÜLÜKLER
Gerçek usule geçişle birlikte mükellefler, basit usulde sadece ticari kazanç üzerinden vergi öderken, artık KDV, gelir vergisi, stopaj vergisi ve geçici vergi ödemek zorunda kalacak. Bu sistemde detaylı defter tutma zorunluluğu getiriliyor; yevmiye defteri, envanter defteri gibi kayıtlar tutulması gerekecek. Mali müşavir desteği almadan bu yükümlülükleri yerine getirmek zorlaşabilir, çünkü fatura ve gider belgelerinin düzenli saklanması şart koşuluyor.
BASİT VE GERÇEK USUL ARASINDAKİ FARKLAR
Basit usulde ticari kazanç, sabit hadler ve götürü usul ile belirlenirken, gerçek usulde elde edilen hasılat ile giderler arasındaki fark esas alınıyor. Gerçek usulde gider faturaları vergi matrahından indirilebiliyor, ancak bu indirim için belgelerin ibrazı zorunlu. Basit usulde defter tutma yükümlülüğü bulunmazken, gerçek usulde raporlama ve beyanname verme işlemleri artıyor. Bu farklar, geçiş yapan mükelleflerin muhasebe süreçlerini yeniden yapılandırmasını gerektirecek.
GEÇİŞ SÜRECİ VE UYGULAMA DETAYLARI
Düzenleme 1 Ocak 2026'da yürürlüğe girecek ve 2025 yılı sonuna kadar mevcut basit usul devam edecek. Mükellefler, vergi dairelerine veya Dijital Vergi Dairesi üzerinden başvurarak geçiş işlemlerini tamamlayacak. 2025 basit usul hadleri, 30 Aralık 2024 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanan Gelir Vergisi Genel Tebliği ile belirlenmiş olup, bu hadleri aşanlar otomatik olarak gerçek usule tabi olacak. Başvurular e-Devlet veya dilekçe yoluyla yapılabiliyor ve erteleme imkanı bulunmuyor.