Tarım ve Orman Bakanlığı, iklim değişikliğinin etkilerine karşı su kaynaklarını daha verimli kullanmak amacıyla yapay zeka destekli akıllı sulama sistemlerini yaygınlaştırma çalışmalarına hız verdi. Denizli, bu teknolojinin pilot olarak uygulandığı illerden biri oldu.
YEDİGÖZE PROJESİ’NDE BÜYÜK ADIMLAR
Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Adana’nın İmamoğlu ilçesinde devam eden Yedigöze Sulama Projesi’ni yerinde inceledi. Proje, Seyhan Nehri üzerindeki Yedigöze Barajı’ndan besleniyor ve tamamlandığında 1.1 milyon dekarlık araziyi modern sulama sistemleriyle buluşturacak. Yumaklı, “Bu dev projenin toplam maliyeti 44 milyar lira. Şu ana kadar yüzde 61’i tamamlandı ve 27 milyar liralık yatırım yapıldı” dedi.
Proje kapsamında, İmamoğlu, Yüreğir, Sarıçam, Ceyhan ve Kozan’daki araziler sulanacak. Şu anda 300 bin dekarlık alan sulamaya açılmış durumda, 400 bin dekarlık alanın sulama şebekesi tamamlandı. Kalan 400 bin dekar için çalışmalar devam ediyor. Yumaklı, projenin tamamlanmasıyla 100 bin kişiye istihdam sağlanacağını ve ekonomiye yıllık 13 milyar lira katkı sunacağını belirtti.
AKILLI SULAMA SİSTEMLERİNİN AVANTAJLARI
Akıllı sulama sistemlerinin ürün verimliliğini artırdığı ve su tüketiminde önemli tasarruflar sağladığına dikkat çeken Yumaklı, Gıda ve Tarım Örgütü’nün (FAO) verilerine atıfta bulundu. Yumaklı, “FAO, akıllı sulama sistemlerinin ortalama yüzde 25 verim artışı ve yüzde 30 su tasarrufu sağladığını belirtiyor. Bakanlık olarak biz, bu oranları daha da yukarı taşımak için çalışıyoruz” diye konuştu.
Denizli, Adana ve Afyonkarahisar’da pilot olarak uygulanan bu sistemler, suyun daha etkin kullanılmasını sağlıyor. Sistem, sulama zamanlamasını optimize ederek suyun buharlaşmasını en aza indiriyor ve bitkilerin ihtiyaç duyduğu miktarda suyun toprağa ulaşmasını garanti ediyor. Bakanlık, 2024 sonuna kadar bu illerde toplam 45 bin dekar alanda projeleri tamamlayarak işletmeye aldı.
YAPAY ZEKA İLE SULAMADA YENİ DÖNEM
Yapay zekanın tarım sektörüne entegrasyonu, sulama süreçlerini daha verimli hale getiriyor. Yumaklı, “Yapay zeka destekli sulama otomasyonu, suyu daha az kullanarak aynı ürünü elde etmemizi sağlıyor. İlk uygulamayı Adana’da 33 bin dekar alanda gerçekleştirdik. Ardından Afyonkarahisar ve Denizli’de projeler hayata geçti” dedi.
Denizli’deki Hasanbeyler Göleti sulamasında 212 hektar alanda yapay zeka destekli sistemler devreye alındı. Bu sistemler, su kullanımında yüzde 40’a varan tasarruf sağladı. Bakanlık, FAO’nun yüzde 30’luk tasarruf oranını yüzde 40’a çıkarmayı hedefliyor. Yumaklı, “Bu yıl 7 bölgede 20 pilot sahada, toplam 110 bin dekar alanda yapay zeka destekli sulama otomasyonu kuracağız” açıklamasında bulundu.
ULUSLARARASI İLGİ VE GELECEK PLANLARI
Denizli ve diğer pilot illerdeki akıllı sulama projeleri, uluslararası alanda da dikkat çekiyor. Türk Devletleri Teşkilatı’na üye ülkeler ve diğer yabancı kurumlar, projeyi yerinde incelemek için Adana’ya ziyaretler gerçekleştirdi. Yumaklı, “Bu projeler, suyun verimli kullanımı için küresel bir model oluşturuyor” dedi.
Bakanlık, 2025 yılında yatırımları artırma kararı aldı. Adana’da Devlet Su İşleri’nin (DSİ) 2024 yılı ödeneği 887 milyon lirayken, 2025’te bu rakam 3.5 milyar liraya yükseltildi. Ayrıca, proje kapsamında 3 milyon dekarlık alanda arazi toplulaştırma çalışmaları yapılacak. DSİ, önümüzdeki 4 yılda 1.483 yeni tesis inşa etmeyi planlıyor.
İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNE KARŞI ÖNLEMLER
İklim değişikliğinin tarım üzerindeki etkilerine vurgu yapan Yumaklı, kuraklık ve taşkınlarla mücadele için yatırımların devam ettiğini belirtti. “Kuraklık, suyu doğru kullanmamız gerektiğini bize hatırlatıyor. Hem kuraklıkla mücadele edecek hem de taşkınları önleyecek yatırımları sürdürüyoruz” diyen Yumaklı, DSİ’nin son 23 yılda Adana’ya 165 milyar liralık yatırım yaptığını ifade etti. Bu yatırımlar arasında 12 baraj, 1 gölet, 28 hidroelektrik santrali, 24 sulama tesisi ve 60 taşkın koruma tesisi bulunuyor.
