2025’in ilk üç ayında işsizlik maaşı başvuruları, geçen yıla kıyasla çarpıcı bir yükseliş gösterdi. İŞKUR verilerine göre, 2024’te tüm yıl boyunca 1 milyon 659 bin kişi işsizlik maaşı için başvururken, 2025’in ocak-mart döneminde bu sayı 953 bin 255’e ulaştı. Ocak ayında 177 bin 11 olan başvuru sayısı, şubatta 321 bin 418’e, martta ise 454 bin 826’ya yükseldi. Bu, aylık ortalama başvuru sayısının 2024’teki 138 bin seviyesinden 318 bine çıkarak yüzde 130 arttığını gösteriyor.
BAŞVURANLARIN YARISI MAAŞ ALAMIYOR
İşsizlik maaşı başvurularındaki artışa rağmen, başvuranların yalnızca yüzde 48’i ödenek almaya hak kazanıyor. 2025’in ilk üç ayında 953 bin başvurudan sadece 461 binine işsizlik maaşı bağlandı. Geri kalan yüzde 52’lik kesim, İŞKUR’un öngördüğü kriterleri karşılayamadığı için destekten yararlanamadı. İŞKUR’un kriterleri arasında, son üç yılda en az 600 gün sigorta primi ödenmiş olması ve hizmet akdinin çalışanın kendi isteği dışında feshedilmiş olması yer alıyor.
İŞSİZLİK SİGORTASI FONU’NDA BÜYÜK BİRİKİM
İşçi, işveren ve devlet katkılarıyla büyüyen İşsizlik Sigortası Fonu, nisan 2025 itibarıyla 427 milyar 483 milyon lira büyüklüğe ulaştı. 2024 sonunda 358 milyar lira olan fon, dört ayda yaklaşık 70 milyar lira artış gösterdi. Ancak, fonun gider dağılımı tartışma konusu. Nisan sonuna kadar fondan yapılan toplam gider 77,5 milyar lira olurken, işsizlik maaşı olarak ödenen tutar yalnızca 24,5 milyar lira oldu. Buna karşılık, işverenlere teşvik ve destek ödemeleri adı altında aktarılan kaynak 27 milyar liraya ulaştı.
İŞVERENLERE AKTARILAN KAYNAK TARTIŞMA YARATIYOR
İşsizlik Sigortası Fonu’nun asıl amacı, işsiz kalanlara maddi destek sağlamak olsa da, fondan işverenlere yapılan ödemeler dikkat çekiyor. Nisan ayında işsizlere 2,7 milyar lira ödenirken, işverenlere teşvik ve destek ödemeleri olarak 5,6 milyar lira aktarıldı. Ayrıca, nakdi ücret desteği, ücret garanti fonu ve işbaşı eğitim programları gibi kalemlerle işverenlere sağlanan dolaylı desteklerle bu miktar 50 milyar liraya yaklaşıyor.
TÜİK VE İŞKUR VERİLERİ ÇELİŞKİ YARATIYOR
TÜİK’in işsizlik oranını yüzde 7,9 olarak açıklaması, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan’ın “son 25 yılın en düşük işsizlik oranı” vurgusuyla desteklenirken, İŞKUR’un başvuru verileri farklı bir tablo ortaya koyuyor. Yıl sonuna kadar işsizlik maaşı başvurularının 2024’ün üç-dört katına ulaşabileceği öngörülüyor. İşsizlik maaşı başvurularındaki bu artış, TÜİK’in istihdam ve işsizlik rakamlarının gerçeği tam olarak yansıtmadığına işaret ediyor.
