Pamukkale Üniversitesi’nin ev sahipliğinde Seçmen Çakşırı Tür Eylem Planı Çalıştayı geçtiğimiz günlerde gerçekleştirildi. Pamukkale Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Biyoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gürkan Semiz, Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloj Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serdar Gökhan Şenol ve Öğr. Gör. Dr. Volkan Eroğlu; Seçmen Çakşırı için gerçekleştirdikleri tür eylem planını, bitki türünün özellikleri ve hikayesi hakkındaki bilgileri kamuoyuyla paylaştı.

“DÜNYADA TEK ACIPAYAM’DA YETİŞİYOR”

Seçmen Çakşırı’nın nesli tehdit altında olduğunu ve sadece Denizli’de yetişen endemik bir bitki türü olduğunun altını çizen Prof. Dr. Gürkan Semiz, “Seçmen Çakşırı, Dünyada sadece Denizli’nin Acıpayam İlçesi’nin Karaismailler ve Suçatı mahalleleri arasında yetişiyor. Ancak yetiştiği o dar bölgede yapılacak olan Sami Soydam Sandalcık Barajının suları altında kalacak olup, bitki türünün nesli bu açıdan ciddi tehdit altındadır. Seçmen Çakşırı bitkisi dünyada sadece Denizli’nin bu bölgesinde yetişen bir türdür.  Yürüttüğümüz proje çerçevesinde yaptığımız taramayla bu türün bu alandaki diğer bölgelerde de yetiştirilebileceği alanlar bulabildik. Bu türü korumak için 2019-2023 yılları arasında sürecek olan beş yıllık eylem planı ile türün devamını sağlamaya çalışacağız. Dünyada yeni bir koruma metodu olan inter-situ ile yerinde ve doğada korumadan hariç bir de yakınında konuma diye bir strateji var. Bizler, bu projeyle bunu yapmayı hedeflemekteyiz. Bu bitkileri buradan alıp yakın alanda barajın suları altında kalma tehlikesi olmayacak alanlara bu bitkiyi taşıyarak bitkiyi koruma altına alarak türün devamını sağlamak istiyoruz.”

BARAJIN YAPIMI YAVAŞLATILDI

Türün hikâyesine değinen Ege Üniversitesi Fen Fakültesi Biyoloji Bölümü Botanik Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Serdar Gökhan Şenol ise şunları anlattı, “Seçmen Çakşırı yeni bir tür olup 2018 yılında akademik olarak yayınlandı. Ancak keşfi ve akademik olarak incelemeler ve sunum hazırlığıyla beş yıllık hikâyesi olan bir tür esasında. Sami Soydam Sandalcık Barajı, ekolojik değerlendirme raporu süreci sırasında üniversitemizin bizden böyle bir talebi oldu. Biz de ekip olarak 2013 yılında bu alanın ekolojik değerlendirme rapor sürecine başladık. Bu alanda 400’e yakın bitki türü tespit ettik. Bunun yaklaşık 30 tanesi endemikti yani buraya özgü idi. Bir adet de yeni bir tür olan Seçmen Çakşırı oldu. Bunların tamamının tohumlarını gen bankasına gönderdik. Çünkü baraj sahası sular altında kaldığında bu türleri kaybetme durumu söz konusu olacak. Seçmen Çakşırı bugünkü durumu ile tam barajın dolum sahasında olduğu için sular altında kalacak.  Bu sebeple değerlendirme raporumuz ile firma yetkilileri baraj çalışmasını yavaşlatma kararı aldı.

“10 YILDA BİR ÇİÇEK AÇIP ÖLÜYOR”

Bitkinin taşınması noktasında öngörüleri ve tespitleri aktaran Şenol, “Yaptığımız denemelerde şansımız şuydu, bitkinin toprak altında depo kökleri vardı. Biz bu depo kökleri bitki çiçek açma döneminden önce taşırsak başarıyı elde ediyorduk. Tek bir riskimiz vardı, bitki uzun yıllar yaşamasına rağmen hayatı boyunca bir kez çiçek açıp, tohum bağlayıp ölüyordu. Bu bir strateji esasında ama 8-10 yıl toprak altında kalan bitki 10 yılın sonunda çiçek açıp ölüyor. Bu yüzden toprağın altında ne kadar birey var bilemiyoruz. Şimdi yeni hedefimiz bu eylem planının 5 yıl süreci içerisinde nasıl kurtarabiliriz, özellikle bu tipin burada tam tanımlandığı noktanın popülâsyonunu bir başka alana nasıl taşıyabiliriz stratejisini geliştirmek olacak” dedi.