Her geçen gün artan hayat pahalılığı 65 yaş ve üstünü de derinden vurdu. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2023 yılına dair açıkladığı ‘İstatistiklerle Yaşlılar’ verilerine göre yaşlılarda yoksulluk artıyor. Ülkedeki yaşlılarda yoksulluk oranı 4 yılda yüzde 7,5 yükseldi.
TÜİK ile Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü arasında 10 Mayıs 2023 tarihinde imzalanan protokol kapsamında yürütülen Türkiye Yaşlı Profili Araştırması, 2023 sonuçları kamuoyu ile paylaşıldı. Verilere göre yaşlılarda yoksulluk oranı 2019’da yüzde 14,2 iken 2023’te 21,7’ye yükseldi. Yaşlı nüfusta iş gücüne katılım 2019 yılında yüzde 12 iken 2023 yılında yüzde 12,2 oldu.
Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Mahinur Özdemir Göktaş, Türkiye'de ilk kez böyle bir araştırma gerçekleştirildiğini ifade ederek araştırmanın, 50 yaş ve üzeri en az bir kişinin bulunduğu 22 bin 640 hanede gerçekleştiğine değindi. Göktaş, çalışmanın demografik bilgiler, çalışma hayatı ve ekonomik durum, sağlık, bağımsız yaşam, bakım ve sosyal yardımlar, çevre, toplumsal hayata katılım, yaşam memnuniyeti, afet ve acil durumlar, yaşlı hakları ve ayrımcılık olmak üzere 10 başlık altında toplandğını belirtti. Araştırmanın alan uygulaması, 23 Ekim-18 Aralık 2023 tarihleri arasında gerçekleştirildi.
KADINLARDA ORAN YÜKSEK
TÜİK verilerine göre, yaşlı nüfus olarak kabul edilen 65 ve üstü nüfus, 2018 yılında 7 milyon 186 bin 204 kişi iken son beş yılda yüzde 21,4 artarak 2023 yılında 8 milyon 722 bin 806 kişiye çıktı. Nüfus projeksiyonlarına göre yaşlı nüfus oranının 2030 yılında yüzde 12,9, 2040 yılında yüzde 16,3; 2060 yılında yüzde 22,6 ve 2080 yılında yüzde 25,6 olacağı öngörüldü. 2023’te yaşlı nüfusun yoksulluk oranındaki artış dikkat çekti.
Gelir ve Yaşam Koşulları Araştırması sonuçlarına göre, eşdeğer hane halkı kullanılabilir fert başına düşen gelirinin yüzde 60’ına göre hesaplanan yoksulluk oranı, 2019’da Türkiye geneli için yüzde 21,3 iken 2023’te yüzde 21,7 oldu. Bu oran, yaşlı nüfus için 2019’da yüzde 14,2 iken 2023’te 21,7’ye yükseldi. Yaşlı nüfusun yoksulluğu cinsiyete göre incelendiğinde, yaşlı erkeklerde yoksulluk oranı 2019’da yüzde 12,1 iken 2023’te yüzde 20,7 olarak belirlendi.
ÇALIŞAN YAŞLI ORANI ARTTI
Yaşlı kadınlarda yoksulluk oranı ise 2019’da yüzde 15,9 iken 2023’te yüzde 22,4 olarak kayıtlara geçti. İşgücü istatistiklerine göre, işgücüne katılma oranı 2019 yılında 15 ve daha yukarı yaştaki nüfus için yüzde 53 iken 2023’te yüzde 53,3 oldu. Bu oran yaşlı nüfus için 2019 yılında yüzde 12 iken 2023 yılında yüzde 12,2 oldu.
EN ÇOK TARIMDA ÇALIŞMA
İşgücüne katılma oranı cinsiyete göre incelendiğinde, bu oran yaşlı erkek nüfusta 2023’te yüzde 20 iken yaşlı kadın nüfusta yüzde 6,1 oldu. Yaşlı nüfustaki işsizlik oranı da 2019’da yüzde 3,1 iken 2023’te yüzde 2,7 oldu. İşgücü istatistiklerine göre, istihdam edilen yaşlı nüfusun sektörel dağılımı incelendiğinde, yüzde 57,7’sinin tarım, yüzde 32,1’inin hizmetler, yüzde 7,3’ünün sanayi, yüzde 2,8’inin ise inşaat sektöründe yer aldığı görüldü.
Çalışma çağındaki 100 kişiye düşen yaşlı sayısını ifade eden yaşlı bağımlılık oranı da 2018 yılında yüzde 12,9 iken bu oran 2023 yılında yüzde 15,0’a yükseldi. Verilerde dünya nüfusunun yüzde 10’unu yaşlı nüfus oluşturdu. En yüksek yaşlı nüfus oranına sahip ilk üç ülke sırasıyla yüzde 30,1 ile Japonya, yüzde 24,5 ile İtalya ve yüzde 23,6 ile Finlandiya oldu. Türkiye, 184 ülke arasında 67. sırada yer aldı. Yaşlı nüfus oranının en yüksek olduğu il, 2023 yılında yüzde 20 ile Sinop oldu. Bu ili Kastamonu ve Giresun izledi. Yaşlı nüfus oranının en düşük olduğu il ise yüzde 3,5 ile Şırnak oldu. Bu ili Hakkari ve Urfa izledi. Hayat Tabloları, 2020-2022 sonuçlarına göre, doğuşta beklenen yaşam süresi erkekler için 74,8 yıl ve kadınlar için 80,3 yıl oldu. 2023’te toplam 26 milyon 309 bin 332 haneden 6 milyon 458 bin 465’inde yaşlı nüfus olarak tanımlanan, 65 ve daha yukarı yaşta en az bir fert bulunduğu görüldü. Hanelerin yüzde 24,5’inde en az bir yaşlı fert yaşadığı görüldü.
